Vistas de página en total

miércoles, 9 de marzo de 2011

Guía No. 4

Latín    
Guía No. 4  
Recordemos  que:

o   A la segunda  declinación pertenecen  nombres  que terminan en –us (amicus, i) ,  -er (ager, i), -ir ( vir, i) .Estos nombres son generalmente masculinos Unos pocos nombres son femeninos: colus, i (rueca); humus, i (suelo, tierra), vanuus, i (cedazo). También varios sustantivos venidos del griego se declinan por segunda pero son de género femenino: abyssus, i(abismo); dialectus, i (dialecto); diphtongus, i (diptongo), eremus, i (desierto), etc..los nombres de árbol que  pertenecen a esta declinación  también son femeninos (malus, -i: manzano), (pinis, i : pino).

o   Los nombres   neutros  terminan en -um . (nominativo).

Tercera declinación

  • La tercera declinación presenta sustantivos masculinos, femeninos y neutros que se caracterizan porque el genitivo toma la desinencia –is. El morfema de nominativo es variado; (a,e,i,o,c,l,n,r,s,t,,x).
o   Hay sustantivos , entonces, con nominativo con tema terminado en consonante y otros (sustantivos) terminan en vocal. Ejemplos: auris, is (m): oído; iuvenis, is (m) joven; abies, -etis (f): abeto; mater, tris (f): madre; aes, aeris (n): bronce;  litus, oris (n): costa; homo-hominis, (m) : hombre; mulier-mulieris, (f); carmen-carminis (n); tempus-temporis,(n); caput-capitis (n); sermo, onis (m); mare, is (n).

Ejemplos: Rex, regis (m) : rey
Caso
singular
plural
Nominativo
Rex
Reges
Acusativo
Regem
Rges
Ablativo
Rege
Regibus
Dativo
Regi
Regibus
Genitivo
Regis
Regum



Arbor, oris (f): árbol
Caso
singular
plural
Nominativo
arbor
arbores
Acusativo
arborem
arbores
Ablativo
arbore
arboribus
Dativo
arbori
arboribus
Genitivo
arboris
arborum

Petitio, petitionis (f) : petición
Caso
singular
plural
Nominativo
petitio
petitiones
Acusativo
petitionem
petitiones
Ablativo
petitione
petitionibus
Dativo
petitioni
petitionibus
Genitivo
petitionis
petitionum

Clasificación según el número de sílabas :
Los sustantivos latinos (tercera declinación) que tienen igual número de sílabas tanto en el nominativo como en el genitivo (singular ) son llamados PARISÍLABOS;  mientras que los que tienen más sílabas en el genitivo singular que en el nominativo son IMPARISILABOS.
Ejemplo:  (1)
Parisílabos
Imparisílabos
Avis is (f)
Nemus, oris (n)
Civis, is (m)
Animal, alis(n)
Alveare, is (n)
Arbor, oris (f)
Cubite, is (n)
Flos, oris (m)
altare, is (n) altar
dens, dentis (m) diente
vestis, is (f) vestido
plebs, plebis (f) plebe
pellis, is (f) piel
custos, custodis (m) guardián
piscis, is (m) pez
nox, nctis (f) noche
canis, is (m/f) perro
urbs, urbis (f) ciudad
ovis, is (f) oveja
libertas, libertatis (f) libertad

v  Sólo para sustantivos de la tercera declinación.


Regla:  LOS SUSTATIVOS PARISILABOS DE LA TERCERA DECLINACIÓN TIENEN MORFEMA GENITIVO PLURAL “-IUM”, SIN IMPORTAR SU GÉNERO.

Pater, patris (m) padre
Caso
singular
plural
Nominativo
Pater
Patres
Acusativo
Patrem
Patres
Ablativo
Patre
Patribus
Dativo
Patri
Patribus
Genitivo
Patris
v  Patrium


Collis, is (m) colina
Caso
Singular
Plural
Nominativo
Collis
Colles
Acusativo
Collem
Colles
Ablativo
Colle
Collibus
Dativo
Colli
Collibus
Genitivo
Collis
v  Collium

Mater, tris (f): madre
Caso
Singular
Plural
Nominativo
Mater
Matres
Acusativo
Matrem
Matres
Ablativo
Matre
Matribus
Dativo
Matri
Matribus
Genitivo
Matris
v  Matrium

Ejercicios: Decline los sustantivos masculinos y femeninos del ejemplo (1). Tome en cuenta las reglas que se detallan más adelante.






Sustantivos neutros
v  Todos los sustantivos neutros de la tercera declinación hacen igual el nominativo y el acusativo singular, sin importar si son parisílabos o imparisílabos.
v  Los sustantivos  parisílabos  tienen genitivo plural “-ium”.
v  Los parisílabos neutros hacen el ablativo singular en  “-i” y el nominativo y el acusativo plural en  “-ia”.
v  Los sustantivos neutros imparisílabos hacen  nominativo y acusativo plural “-a”.


Ejemplos: Carmen, inis (n) canto, poema
Caso
singular
plural
Nominativo
Carmen
Carmina
Acusativo
Carmen
Carmina
Ablativo
Carmine
Carminibus
Dativo
Carmini
Carmín ibus
Genitivo
Carminis
Carminum

Flumen, inis (n): río
Caso
singular
plural
Nominativo
Flumen
Flumina
Acusativo
Flumen
Flumina
Ablativo
Flumine
Fluminibus
Dativo
Flumini
Fluminibus
Genitivo
Fluminis
Fluminum

Mare, is (n): mar
Caso
singular
plural
Nominativo
Mare
Maria
Acusativo
Mare
Maria
Ablativo
Mari
Maribus
Dativo
Mari
Maribus
Genitivo
Maris
Marium




ovile, is (n) aprisco
Caso
singular
plural
Nominativo
ovile
ovilia
Acusativo
ovile
ovilia
Ablativo
ovili
ovilibus
Dativo
ovili
ovilibus
Genitivo
ovilis
ovilium

Actividad:
Escriba el cuadro morfemático de la tercera declinación.
Decline los sustantivos del cuadro adjunto.
Construya 5 oraciones sencillas en las que emplee  sustantivos de las tres declinaciones hasta hoy estudiadas.
Caso
singular
plural

Masc y fem
neutro
Masculino
y fem.
Neutro
Ejercicios, decline:
1.    Tempus, oris (n): tiempo
2.    Leo, onis (m): león
3.    Lex, gis (f): ley
4.    Basis, is (m y f): base
5.    Augurale, is (n) insignia
6.    Febris, uis (f) fiebre
7.    Princeps, ipis (m) Príncipe
Nominativo




Acusativo




Ablativo




Dativo




Genitivo






1 comentario: